Bir grubun içinde farklı düşünen, farklı davranan yani gruba uyum sağlamayan insanlar genelde sevilmezler.
Halbuki onlar cesur, özgürleşmiş ve toplumda fark yaratacak kişilerdir.
Gruba her daim uyum sağlayanlar ise güvenilir ve sevilesi kişiler olarak görülürler.
Halbuki onlar ‘’başkaları ne der?’’ diyerek yaşayan, kolayı seçip kendinden uzaklaşmış kişilerdir.
Aslında bu uyum sağlama dürtüsü evrimleşme sürecimizle birlikte yer edinmiştir bizde.
Rolf Dobelli’nin ‘’Hatasız Düşünme Sanatı’’ kitabında, ‘’sosyal ispat’’ başlığı altında gayet güzel bir şekilde açıklar bu durumu:
Mesela 50.000 yıl önce arkadaşlarımızla dolaşırken karşımıza bir aslan çıktı diyelim. Yanımızdakiler hemen kaçmaya başlarken biz orada durup o hayvanın zararlı mı yoksa zararsız mı olduğunu anlamak için durup düşünmeyiz, biz de kaçarız.
Bu güdü bizim hayatta kalmamızı sağladı, farklı davrananlar ise gen havuzundan yok oldu.
İşte bu güdü öyle bir yerleşmiş ki genlerimize, hayatta kalıp kalmama ile ilgili bir durum söz konusu olmadığında dahi bu güdüye göre hareket ediyoruz.
Meşhur Solomon Ash deneyini bilenleriniz vardır belki.
Deney şöyle:
Bir deneğe farklı boylarda çizgiler gösteriliyor ve denekten bir çizginin referans çizgiden daha uzun mu, kısa mı yoksa eşit uzunlukta mı olduğu gibi çok basit sorular soruluyor. Denekler odada yalnızken tüm soruları doğru cevaplıyor.
Daha sonra odaya her biri oyuncu olan 7 kişi alınıyor. Tabii deneğin oyuncu olduklarından haberi yok.
Bu oyuncuların hepsi deneğin gözü önünde yanlış cevaplar veriyor. Uzun çizgiye kısa, kısaya uzun demek gibi. Sıra deneğe geldiğindeyse deneylerin yüzde 30’unda denek kendisinden önce verilen yanlış cevapları tekrarlıyor.
Hayatımızın her alanında bu şekilde hareket ediyoruz aslında.
Çünkü sosyal ispat şöyle diyor: ”Diğerleri gibi davrandığım zaman doğru davranırım.”
Ya da ”Bir fikri ne kadar fazla insan doğru buluyorsa, fikir o kadar doğrudur.”
50 milyon insanın aptalca bir şeyin doğru olduğunu ısrarla iddia etmesi o şeyi doğru kılmaz.
Somerset Maugham
Ayrıca Bakınız; Harekete Geçmekte Zorlananlar İçin 5 Dakika Kuralı
Farklı insanları severim. Şu alemde, yüzlerindeki sıradanlığı bozmaya çalışarak, düzenli bir hayat yaşıyor gibi görünenler daha güvenilmez olur çünkü.
Haruki Murakami
Bugüne dek birçoğunuz uyum sağlama efsanelerine inandınız, biliyorum.
İş yerinizde güzel ve yaratıcı fikirlerin ortaya çıkması için herkesin mutlu olması gerektiği, bunun için de uyum içinde çalışması, fikir birliğine varması gerekildiği söylendi. Harika fikirleriniz olsa da içinize attınız, oyunbozan olmak istemediniz.
Özel hayatınızda da öyle. İlişkilerinizde ne kadar uyumlu olur, bazı şeyleri sineye çekerseniz o kadar sevileceğiniz söylendi. Ailenin sevilen çocuğu olmak için de onların sözünden çıkmamanız, ne derlerse yapmanız gerekiyordu.
Ancak aksine herkesin aynı şeyleri düşündüğü, aynı şekilde davrandığı toplumumuzda farklı fikirleri olanlara ve bu fikirleri yüksek sesle söyleyenlere ihtiyacımız var, her şeye kafa sallayanlara değil.
Yeryüzündeki bütün sefalete, adaletsizliğe ve mutsuzluğa rağmen, kendi kendimizi ve öteki türleri yok ettiğimiz bir dünyada yaşıyor olmamıza rağmen, kurulu düzenle, kitaplarla ve birbirimizle uyuşmayı sürdürürüz. Hep birlikte uyum içinde yaşamaya devam ederiz. Oysa anlaşmanın getirdiği yalancı uyum duygusu, bizi felakete götüren rayları sağlamlaştırır.
Gündüz Vassaf
Hadi bir an durun ve doğru olanı yapmaktan çok, sürüye uyum sağlayayım ile potansiyelinizi sabote ettiğiniz anları bir düşünün. Beğenilmeye ya da kabul görmeye öncelik vermek yerine doğru olanı yapmaya cesaret etmek haddinizi aşmanın en önemli kurallarından birisi.
Bu yüzden, bulunduğunuz ortamdan, oradaki kabul gören fikirlerden memnunsanız, bir şeyler değişsin istemiyorsanız kafa sallamaya devam edebilirsiniz.
Ancak bir şeyler değişsin istiyorsanız, fikirlerinizi duymak istemeyenler olsa dahi sakın ola korkmayın onları dile getirmekten.
Konuşun ve körükleyin farklılık ateşini.
Çünkü sizi Haddini Aşanlardansınız.
Comments