Ünlü yatırımcı Naval efsanevi podcasti “Nasıl Zengin Olunur?”da şansın 4 türlüsü olduğunu anlatır.
Saf Şans:
Saf şans bireyin hiç bir şey yapmadan başına gelen iyi ya da kötü şeylerdir.
Mesela hiç tanımadığınız bir akrabadan size miras kalması böyle bir şansın sonucudur. Hayatınızın en uzun tatiline çıkmak üzereyken pandemiden dolayı sınırların kapanması da öyle.
Bazı insanlar diğerlerinden daha çok saf şansa sahip midir konusunda elimde bilimsel bir ölçüm ya da araştırma yok.
Ama bildiğim şey saf şansın oluşumunda bir etkimizin olmadığı. Ve üzerinde etkimin olmadığı konularda kafa yormayı her zaman gereksiz bulmuşumdur.
Yaratılan Şans:
Bazı insanlar çok çabalayarak kendi şanslarını yaratırlar.
Önemli bir kariyer değişimini arzulayan bir insanın bunun için sosyal ilişkiler ağını kuvvetlendirmesi ve arzuladığı kariyer yolunda kendisine destek verebilecek insanlara farklı şekillerde destek vererek kalplerini kazanması buna bir örnektir.
Denetçi olarak başladığım kariyerimden yönetim danışmanlığına geçişim böyle bir hikayedir.
Oldukça bilinçsiz bir kararla ilk işim olarak denetimi seçmiştim kendime. Açıkçası denetim parlak kariyer fırsatları olan bir iş olmakla birlikte hiç bana göre değildi.
Sonradan farkettim ki çalıştığımın kurumun bünyesinde yeni kurulmakta olan küçük bir yönetim danışmanlığı birimi var.
Bilenler bilir, denetim çok uzun saatler mesai gerektiren bir iştir.
Buna rağmen yönetim danışmanlığı ekibine katılmayı kafaya takan bendeniz, her gün çok uzun mesai saatlerinin ardında yönetim danışmanlığı katına gidip “yardımcı olabileceğim bir şey var mı?” diye sormaya başladım.
Ve sonunda bir gün şans bana güldü ve yardım edeceğim bir iş çıktı.
Sonrası tarih:)
Fırsat Avcılarının Şansı:
En özendiğim şans türü.
Aslında tam anlamıyla bir şans türü de değil, daha ziyade bir beceri.
Bazı insanlar etraflarındaki fırsatları görmek konusunda çok uyanıklar, onları adeta çok keskin koku alma duygusuna sahip av köpekleri gibi yakalayabiliyorlar. Pek çok başarılı girişimcinin ve yatırımcısının bu becerisi çok gelişkin.
Açıkçası bu beceri sonradan geliştirebilir mi bilmiyorum.
İş hayatımda bir kaç kez bu beceriye sahip insanlarla iş yapma şansını buldum.
Etrafımızdaki gelişmelere bakarken onların ne kadar farklı gözlükler kullandığını, benim “bir felaket” olarak tanımladığım olayların için de onların nasıl fırsatlar görebildiklerine her seferinde şaşırmıştım.
Hayran olduğum ve nasıl geliştirileceğini bilmediğim bir şans türü bu.
İnşa Edilen Şans:
Benim favori şans türüm.
Kendinizi şanslı gelişmelere maruz kalacak şekilde inşa ediyorsunuz.
Karakterinizi, becerilerinizi, repütasyonunuzu ve ilişkilerinizi öyle bir şekilde inşa ediyorsunuz ki, fırsatlar size doğru akıyor, şans hayatınızın adeta ayrılmaz bir parçası haline geliyor.
Eşsiz bir karakter, benzersiz bir marka, benzersiz bir zihniyet inşa ediyorsunuz ve şans sizi kendiliğinden bulmaya başlıyor.
Naval podcastinde bu muhteşem şans türünü açıklamak için ilginç bir örnek veriyor:
“Örneğin, derin deniz sualtı dalışında dünyadaki en iyi kişi olduğunuzu varsayalım. Kimsenin cesaret edemeyeceği derin deniz sualtı dalışlarına çıktığınız biliniyor.
Sonra, şans eseri birisi kıyıdan açıkta batmış bir hazine gemisi buluyor. Hazineyi çıkaramıyorlar. O anda onların şansı senin de şansınıza dönüşüyor. Çünkü o hazineyi almak için sana gelecekler. Bunun için para alacaksın.”
Gördüğünüz gibi bu şans türünde kendinizi doğru yönde geliştirerek şanstan yararlanabilecek bir konuma yerleştiriyorsunuz.
Akıllıca yöneteceğiniz bir kişisel gelişim stratejisi ile bu tür şansı hayatınızın daimi bir parçası haline getirmeniz mümkün görünüyor.
Daha Şanslı Nasıl Olunur?
Naval'ın şans türü tanımlamaları aslında daha şanslı bir insana dönüşmenin pekala mümkün olabileceğini gösteriyor.
Kabül, “Saf Şans” konusunda yapılacak bir şey yok. “Fırsat Avcılığı” da -en azından bana göre- kazanılması oldukça zor bir beceri. Ama “Yaratılan Şans” ve “İnşa Edilen Şans” kategorileri tamamen bizim kontrolümüzdeler.
Ve bizim kontrolümüzde olan konularda harekete geçmeyip kötü kaderimize ağlamak, biz Haddi Aş Topluluğu üyelerine hiç ama hiç yakışmayacak bir davranış.
Öyle değil mi?