Etkili İnsanların 7 Alışkanlığı Stephen Covey.. Gelmiş geçmiş en çok satan kişisel gelişim kitaplarından biri. Kitap 89’da yazılmış olmasına rağmen, bugün bile geçerliliğini aynen koruyor.
Covey yıllar sonra 97’de Etkili Ailelerin 7 Alışkanlığı kitabını yazdı ve bu kitapta ailelere, ortak aile değerleri geliştirip, bunları herkesin görebileceği bir yerde konumlamak gerektiğini anlattı.
Covey, aile olarak bir amacımızın, temel değerlerimiz ve inançlarımızın net olmasını; hem bugünü hem de geleceği aydınlatacağına inanıyordu. Buna tüm kalbimle katılıyorum.
Yönünü bilmeden savrulmaktansa, inanç ve değerlerimize tutunarak ilerlemek çok kıymetli.
Bana göre ailemiz için bir değer listesini oluşturabilirsek; günlük hayatın koşturmasında yönümüzü kaybedersek veya, gündelik işler nedeniyle anlamlı iletişimlerimiz azalırsa, yeniden yolumuzu bulabilmek için çok iyi bir rehber olabilir.
Biz bu ailede neye değer veriyoruz?
Bu aile bizim için ne ifade ediyor?
Ailedeki istisnasız her bireyin temelde hemfikir olduğu şeyler ne?
Davranışlarımızı hangi değerler belirliyor?
Kendimize, birbirimize ve dışarıya vermek istediğimiz mesajlarımız ne?
Bu soruların cevapları ile oluşturabileceğimiz değerler listesi, sadece evin içindeki düzeni sağlamaz, çocuklarımızın kimliğini de şekillendirir. Gelecekte kim veya nasıl biri olacağına dair kalıplar küçücükken belirleniyor, bunu biliyoruz.
Kaldı ki, biz ebeveynler olarak değerlerimize sahip çıkarak yaşadığımızda, çocuklarımıza da bir amaç ve güzel niyetlerle yaşamanın nasıl bir şey olduğunu gösterebiliriz. Kendi değerlerine sahip çıkarak yaşaması için rol model olabiliriz. Böylece büyüdüğünde başkalarının ona biçtiği yaşamı değil, kendi doğrularını yaşamayı seçme olasılığını arttırırız.
Ailece değerlerimizi belirlemenin bir pozitif yönü de, aile içi anlaşmazlıklarda veya çocuğunuz sınırları fazlasıyla aştığında onu daha önce bildiği ve kabul ettiği bir değeri ileterek geliştirmek..
“Biliyorsun biz bu ailede her zaman birbirimizi dinleriz, ve sözüm kesildiğinde böyle hissetmiyorum, demek gibi..”
Burada kişisel suçlayıcılıktan çıkıp, değerlere referans vererek çocuğumuzu geliştirmeye çalışıyoruz, ki bu tansiyonu daha sabit tutabilir.
Ve bir önemli konu daha var ki;
hayatımda tanıdığım - bildiğim - araştırdığım tüm başarılı insanların ortak özelliklerinden biri; net değerlerinin olması ve hayatlarını bu değerler üzerinde sürdürmeleri..
Kimi için bu çalışkanlık, kimi için güvenilirlik, kimi için eğlence, kimi için özgürlük olabilir. Bunun bir doğrusu veya yanlışı olamaz. Ancak başarılı her insan kendine belirlediği ilkelerle yaşar. Ve bugün, çocuklarımızı geleceğe hazırlarken, şimdiden bazı değerleri içselleştirilmeleri; kişisel değerlerini bulurken, onlara çok yardımcı olacak, inanın.
Peki, aile değerlerimizi hazırlamanın önemli olduğuna sizi ikna edebildiysem, hadi gelin bunu nasıl yapabileceğimize bakalım.
Aile Değerleri Nasıl Oluşturulur?
1. Karar Verin: Değer Belirlemede Kimler İşin İçinde Olacak?
İdeal olan çekirdek ailenizdeki her bir bireyin katkısını almak. Yoksa bu iş şirketlerin kapalı kapılar ardında değer ve strateji belirlemesine döner.
Yöneticiler mükemmel bir iş yaptıklarını düşünürler, koskoca bir toplantıda tüm şirketi toplarlar, işte değerlerimiz diye çalışanlara anlatırlar. Şirketin girişine ve toplantı odalarına değer panoları asarlar. Elbette hiç kimse bu değerleri sahiplenmez ve uygulamaz.
İnsanları işin içine dahil etmek, önemsendiklerini hissettirir, anlamlı hissettirir. Buradan hareketle elbette ailedeki her birey fikrini söylese ve değer listenizi hep birlikte oluştursanız, muhteşem olur. Ancak tabi çocuklarınızın yaşı müsait olmayabilir. Eğer 4 yaş altı bir çocuğunuz varsa, konuştuklarınız oldukça soyut kalabilir.
Tabi çocuğunuzu en iyi siz tanırsınız. İdeali hep birlikte yapmak, ki herkes kendi fikrini de kattığı için bu değerlere sahip çıksın.
Özel Bir Zaman Belirleyin
Kimlerin işin içinde olacağına karar verdikten sonra, bunun için özel bir zaman belirleyin. Kafanızın boş olduğu bir zaman dilimi olmalı.
Ailece yenen bir akşam yemeği ve sonrasındaki 1 saat olabilir, ya da keyifli bir Pazar gününün öğleden sonrasını buna ayırabilirsiniz. Hatta bu süreci biraz daha keyifli kılacak atıştırmalıklar hazırlayabilir, arkada aile toplantısına eşlik edecek bir fon müziği açabilirsiniz. Önce çocuklarınıza bunu yapmanın aileniz için de bireysel olarak da getieceği fayda ve fırsatları anlatabilirsiniz. Bu onları heyecanlandırır.
Fikirler Üreterek Not Edin.
Şimdi sıra fikirler üretmeye geldi. Aile değerlerinizi belirlemek için size yardımcı olabilecek bazı sorular şunlar olabilir:
Ailemiz için en önemli şey ne?
Bizi neler heyecanlandırıyor?
Dışarıdan bakılınca her birimiz için ortak düşünülmesini istediğimiz neler var?
Zamanımızı nasıl geçirmeyi seviyoruz?
Eğer ailemiz tek bir kişi olsaydı; onun nasıl biri olmasını isterdik? Bu kişinin özellikleri nedir, nasıl davranır, neler yapar?
Bu ve benzer soruların üzerinde düşünün ve mümkünse herkes cevaplarını önündeki bir kağıda yazsın, daha sonra yazdıklarınızı okuyup, üzerinde konuşun.
Mükemmellik hedeflemeyin, kanun maddeleri belirlemiyoruz, değiştirilebilir - dönüşebilir - uzar - kısalır. Önemli olan komplike veya basit olması değil; her birimizin oraya yazdığımız nihai 5-6 cümleyi sahiplenmesi.
Bu arada internette pek çok yerde bulabileceğiniz, değer listeleri var, o listelere bakıp kendi top 5’ini belirleyenler de oluyor, ancak benim önerim; bunu kendinize sorduğunuz sorulardan yola çıkarak yapmanız.
Çocuklarınız zorlanabilir, cevaplayamayabilir, ancak sizin cevaplarınızdan da ilham bulacaklar, içiniz rahat olsun.
Yine bir öneri, üzerinde düşünüp, 1 hafta sonra yeni bir minik aile buluşmasında da aktarabilirsiniz yorumlarınızı, her şeyi aynı güne sıkıştırmak elbette gerekmiyor.
Temel Değerler Konusunda Hemfikir Kalarak, Değer Cümlelerinizi Yazın.
Fikirlerimizi birbirimizle paylaşıp hangilerinin en önemli olduğu ve ailemizi yansıttığı konusunda hemfikir olduktan sonra, amacımız maksimum 6-7 değer cümlesi belirlemek.
"Birbirimizin yeteneklerine saygı duyar ve kabul ederiz" gibi detaylı cümleler de olabilir, "birbirimizi çok severiz" veya "ailecek eğleniriz" gibi kısa cümleler de.
Bu kısım inanın önemli değil. Önemli olan burada belirlediğimiz bu 6-7 maddeyi hem evde görülür bir şekilde konumlamak, hem de bunları yaşatabilmek.
Minik bir örnekle parantez açayım:
Biz de henüz yazılı çizili yapmadık ancak, eşimle birlikte dilimize pelesenk olmuş bir ifade vardır. Herkesin emeğine ve zamanına saygı duyarız. Bunu bizim oğlan da sıklıkla duyuyor ve deneyimliyor, bir yere geç kalmamak için erkenden çıkarız mesela. Ya da birinden zamanını istediğimizde, o zamanı kutsal sayarız. Ve Ege yaşı gereği yavaş. (5 yaş)
Onun için zaman kavramı anlık olduğundan, bir yere gidileceği, bir şey yapılacağı zaman hep “hadi” demem gerekiyordu. Şimdi şunu söylüyorum;
"Bu ailede her birimiz zamana saygı gösteriyoruz, sen beni beklettiğinde ailemiz için önemli bir şeyi atlamış oluyoruz. İkimiz de bu konuda birbirimize saygı göstermek zorıundayız. Çünkü sen bu ailenin üyesisin."
Çoğu zaman işe yarıyor, bu ailede zaman konusunda bir hassasiyet var belli ki, diye düşünüyor sanırım. İçinden söylense de, bekletmeden çıkmayı başarıyor :)) Parantezi kapatıyorum.
Bu keyifli ve bir o kadar da yönünüzü netleştirecek değer aktivitesini, yeni bir yıla girerken; ailecek yapmanızı samimiyetle tavsiye ederim. Elbette herhangi bir zamanda da yapabilirsiniz. Ve unutmayın ki, bugün yazdıklarınız belki 1-2 yıl sonra çocuklar biraz daha büyüdüğünde değişebilir, öncelikler değişebilir bu da önemli değil.
Önemli olan, birlikte - ailece sahip çıkabileceğimiz anlamlı hedeflerimizin, amaçlarımızın, değerlerimizin olması.
Bir de işinize yarayabileceğini düşündüğüm bir dijital ürün tasarlamıştım, 2025 Aile takvimi.
Ay bazında farklı değerler üzerinde düşünebileceğimiz, 12 sayfalık bir doküman. Burada yer verdiklerim 21. Yüzyıl yetkinliklerini çocuklarımıza katmakla ilgili. Bu nedenle bir ay problem çözmeyi aldım, diğer ay meraklı olmayı.
İster A4 ister koca bir poster boyutunda Print edebilir, çocuklarınızla birlikte ayın teması dahilinde keyifle doldurabilirsiniz. Takvimi satın almak için linkiniz hemen burada.
Bu arada ailece değer listesi yapmaya karar verir ve benimle de paylaşmak isterseniz, hevesle beklerim. Yeniden, her birinize muhteşem bir 2025 diliyorum. ❤️
Comments