Kaliteli ve uzun bir yaşam için beyin sağlığı belki de en önemli sağlık unsuru.
Peki siz beyninizin sağlığı için ne yapıyorsunuz?
Ona iyi bakıyor musunuz?
Bu yazımda beyninizi daima genç ve sağlıklı tutmak için yapmanız gereken 5 şeyden bahsediyorum.
Daha Genç Bir Beyin İçin 5 Strateji
Beyin cerrahı ve yazar Sinjay Gupta, son kitabı Keep Sharp-Build a Better Brain at Any Age (Herhangi bir yaşta daha iyi bir beyin inşaa etmenin yolu) isimli kitabında çok ilgi çekici iddialara yer veriyor ve beyin hücrelerini her yaşta yenileyebileceğimizi, yeni hücreler üretebileceğimizi belirtiyor.
Eski araştırmaların bunun tersini savunduğunu biliyorsunuz. Vücuttaki tüm hücre üretiminin gittikçe yavaşladığı, özellikle beyin hücrelerinin yaşlılıkla birlikte daha da çabuk yok olduğu, yaşlandığı, yeni beyin hücrelerinin üretilemediği ve bundan dolayı alzheimer ve bunama gibi rahatsızlıklarının temelinin oluştuğu iddia edilirdi.
Gupta ise tüm bunların tersini söylüyor. Diyor ki; ''Doğru şeyleri yaparsanız beyniniz yeni hücreler yaratabilir ve bu yeni hücreler yeni bağlantılar kurarak daha sağlıklı bir beyne kavuşmanızı sağlar.''
Daha sağlıklı bir beyne kavuştuğumuz zaman daha doğru kararlar alacağımız için de hayatımız kaliteli ve anlamlı bir şekilde uzuyor ve bizi beyin hastalıklarından koruyor.
Peki beyni sağlıklı tutmak için neler yapmak lazım? İşte kitaptan aldığım notlarla Gupta'nın 5 temel önerisi:
1. Hareket Edin
Hareket etmek sadece vücudunuza değil beyninize de iyi geliyor.
Bu arada bunun yoğun antrenmanlar olması gerekmiyor.
Mesela tempolu bir yürüyüş de beyin sağlığımızı korumak ve arttırmak için çok etkili bir yöntem. Özellikle arkadaşınızla birlikte, onunla konuşarak ve dertleşerek yürüyorsanız bunun beyninize daha da iyi geldiği söylüyor Gupta.
2. Yeni Şeyler Keşfedin
İnsanlar, zamanlarının %90'ında beynilerinin %10'unu kullanıyorlar.
Eğer beyninizin yeni hücreler üretmesini istiyorsanız, onun daha evvel kullanmadığınız bölgelerini kullanmanız gerekiyor.
Her gün aynı yollardan yürümek yerine sürekli bilmediğiniz yerlere girerseniz beyninizi daha fazla kullanmak zorunda kalacaksınız. Böylece beyniniz yeni hücreler yaratıp yeni bağlantılar kuracak.
Mesela tamamen ilgi alanınız dışındaki bir kitabı okuyabilirsiniz, yeni bir yetenek kazanmaya çalışabilirsiniz, yazı yazabilirsiniz ya da yeni bir dil öğrenebilirsiniz.
Mühim olan beyninizin yeni şeylerle karşılaşıyor, şaşırıyor olması.
Araştırmalar, hayatlarında yeni şeyler öğrenmeye devam eden insanların alzheimer ile daha az karşılaştığını gösteriyor. Çünkü bu insanlar beyinlerinin daha fazla bölgesini kullanabiliyorlar. Bundan dolayı beynin belli bir bölgesi alzheimer etkisi altında kalsa da diğer bölgelerle sorunlarını çözüp sağlıklı bir hayat yaşamaya devam ediyorlar.
3. Dinlenin
Dinlenmek sadece vücut için değil beyin için de gereklidir.
Düzgün bir uykunun, gün içinde yapılacak bir meditasyonun beynimize faydası yadsınamayacak kadar çok. Çünkü beyninize dinlenmesi için vakit veriyorsunuz.
Bu konuda diğer öneriler şu şekilde.
- Günde en az 7 saat uyumak gerekiyor.
- Sabah erken kalmak iyidir, çünkü gece erken yatmanızı sağlar. Sabah saatlerinde vücudun daha fazla endorfin salgıladığını unutmayın.
- Saat 2'den sonra kahve içmeyin.
- Akşam yemeği ve uyku arasına 3 saat vakit koyun. Çünkü vücut hazmı tamamladığı için dinlenme de daha gerçek olacaktır.
- Sabah uyandığınızda soğuğa yakın duş alın.
- Yatak odanızı mutlaka karanlık, sessiz ve elektronik aletlerden uzak tutun.
4. Beslenmenize Dikkat Edin
Daha sağlıklı bir beyin için özellikle şekerden kurtulmanız gerekiyor. Çünkü şeker beynin yeni şeyler öğrenmesini engelleyen, zihinsel olarak bir çok probleme neden olan bir düşmandan başka bir şey değil.
Bunun dışında karnınız acıktığında ilk etapta bir şey yemek yerine sıvı alın. Çünkü sıvı beyniniz için yemek yemekten daha iyi. Çünkü yemek yemek çok ciddi bir enerji tüketimi ve beyni meşgul eden bir şey. Porsiyonlarınızı küçültmeyi, yemeğinizi önceden planlamayı unutmayın.
Gupta, iyi beslenmenin, iyi beyin aktivitesinin, yeni hücreler yaratmanın temel yolu olduğunu vurguluyor.
5. Anlamlı Bağlantılar Kurun
Beyninizin sağlıklı olup olmadığını ölçmenin en kolay yollarından birisi yeni insanlara kendinizi açma istekliliğiniz.
Kendinizi yeni insanlara çabuk açıyorsanız ve hayatınıza yeni insanlar sokmaya devam ediyorsanız, bu beyninizin canlı bir beyin olduğunu gösterir. Çünkü bu sizin kendi içinize kapanmadığınızı, yeni fikirlere açık olduğunuzu gösterir.
Başkalarına empati göstermek de yine beyni canlandıran bir davranış biçimi.
Yapmanız gereken şey, kendinizden daha genç veya daha yaşlı, sizden tamamen farklı yaşam tarzlarına, farklı fikirlere sahip olan insanlarla ilişkiler kurmak.
Gönüllü faaliyetlere katılmak, zaman zaman insanlara mektup yazmak, belki evcil hayvan edinmek de iyi fikir olabilir.
Özetle sakın yalnız kalmayın. Çünkü araştırmalar gösteriyor ki daha fazla insanla ilişki halinde olanlar ve bu ilişkiyi anlamlı şekilde yürütenler çok daha sağlıklı beyinlere sahip oluyorlar.