Ambulans şoförlüğü, caz piyanistliği ve emlakçılık yaparak oradan oraya savrulan bir adam nasıl olur da 50 yaşından sonra giriştiği bir işle Time dergisi tarafından "Yüzyılın En Önemli İnsanları''ndan biri seçilebilir?
Bu yazımda McDonalds'ı marka haline getiren Ray Kroc'u anlatıyorum.
Ray Kroc Kimdir?
Kroc, 5 Ekim 1902'de, Çek kökenli bir ailenin çocuğu olarak Amerika'da dünyaya geliyor.
Ailesinin maddi olarak sıkıntı çekmesinden dolayı küçük yaşlarda çalışma hayatına atılmak zorunda kalıyor. İlk işleri limonata satmak, büfede çalışmak gibi işler oluyor.
Birinci Dünya Savaşı başladığında 15 yaşında olan Kroc, yaşını gizleyerek savaşa katılıyor ve ambulans şoförlüğü yapıyor.
Savaştan sonra piyanistlik, müzik direktörlüğü, emlakçılık, kâğıt bardak satıcılığı yaptığı birçok iş deniyor. Kâğıt bardak satışında patlama yaşanılan dönemde multimikser ile satışlarına başlayarak ticaret dünyasına giriş yapmış oluyor.
1954'te 52 yaşındaki Kroc, California'da Dick ve Mac McDonald kardeşlerin sahip olduğu ve çok sayıda miksere ihtiyaç duyduğu bildirilen bir restoranı ziyaret ediyor.
Basit bir hamburger, patates kızartması ve shake menüsüne odaklanarak müşterilerinin ihtiyaçlarını hızla karşılayan bu restorandaki verimlilikten çok etkileniyor.
Buradaki restoran zinciri potansiyelini kavrayan Kroc, franchising fikri ile kardeşlerin yanına gidiyor. Kardeşler başta tek şubenin onlara yettiğini söyleyerek Kroc'un bu fikrine olumsuz geri dönüş yapıyorlar. Ancak Kroc ısrarlarına devam ediyor ve sonunda kardeşler McDonalds'ın yayılması fikrini kabul ediyorlar.
1955 yılında McDonald's System, Inc.'i (daha sonra McDonald's Corporation) kuruyor ve ilk yeni restoranını Illinois, Des Plaines'de açıyor.
İşe ilk başladığı günden itibaren Kroc, en titiz davrandığı konu gıda kalitesi oluyor. En çok sevilen ürün ise patates kızartmaları oluyor. Öyle ki sırf patates kızartmaları için restoran önünde kuyruk oluyor insanlar.
"Şans çok çalışmanın ödülüdür. Ne kadar çok çalışırsanız o kadar şanslı olursunuz."
Bir yıl içinde ABD'de 11, ertesi yıl 25 McDonald’s şubesi daha açılıyor. 1959'a gelindiğinde, 100. restoran açılmıştı.
Ancak Kroc hâlâ önemli karlar elde edemiyordu.
McDonald's Corp.'un ilk başkanı olan Harry J. Sonneborn'un tavsiyesini takiben Kroc, şirketin arazi satın aldığı ve yeni franchise'lara kiraladığı bir sistem kuruyor. Zamanla kiraların yükseltilmesi ile kar oranında büyük artış oluyor.
1961 yılında McDonalds’ın tamamını 2.7 milyon dolara satın alıyor Kroc. 1968 yılında CEO’luğu bırakıyor ancak şirkette yine aktif olarak yer almaya devam ediyor.
Başarıyı 50'li yaşlarında yakalayan, McDonalds'ı dünya çapından bir marka haline getiren Kroc, 1984 yılında, 82 yaşında hayata gözlerini yumuyor.
Öldüğünde 32 farklı ülkede toplamda 8000’den fazla McDonald's şubesi vardı. Bugün ise 119'dan fazla ülkede 34.000'den fazla restoranla, günde 69 milyon müşteriye hizmet veriyor.
Kroc, "uzun süre başarılı olmak icin sizden tek tavsiye istense, cevabınız ne olurdu" sorusunu şöyle yanıtlıyor:
''Yeşilken büyürsün, olgunlaşınca çürürsün."
Ayrıca bakınız; Haddini Aş Hikayeleri 82: Nazım Salur