''Haddini Aş'', Bora Özkent'in, haddini aşan bir insana dönüşme yolculuğunda bize eşlik etmesi amacıyla yazdığı ve çeşitli çevrelerde epey ses getiren bir kitap oldu.
Hatta Platin İş Kitapları Ödüllerinde, yılın en ilham veren iş kitabı seçildi.
Hadi gelin kitabın her bir bölümünde neler anlatıyor, bakalım.
Bu arada kitabın tamamını okumak isterseniz, bu linke tıklayarak satın alabilirsiniz.
Kısım 1: Haddini Aşan İnsanların Ortak Yaşam Desenleri
Her başarılı insanın hikayesi farklı. Her biri tamamen farklı yol haritaları izlemiş, bambaşka koşullar içinde mücadele etmiş, kendi kurallarını kendileri yazmış ve kendi başarı ölçütlerini kendileri tanımlamışlar.
Ancak yine de başarılı insanların hayatlarına yakından baktığımızda bazı ortak noktaları yakalamak mümkün.
İşte haddini aşan insanların yaşam desenleri:
Desen 1: Merak ve Öğrenme Tutkusu
Çok başarılı insanlar çok fazla şeyi merak ediyor ve meraklarını gidermek için çok fazla şeyi öğreniyorlar. Bu onlarda hiç durmayan bir döngü.
Dur durak bilmeyen merak ve öğrenme döngüsü onların bakış açılarını genişletiyor, zihinlerinde başkalarının kurmadığı bağları kurmalarını ve başkalarının görmediği fırsatları görmelerini sağlıyor. Bu sayede hem daha yaratıcı oluyorlar hem de daha güçlü fikirler geliştirip hayata geçiriyorlar.
Kitaptaki başarılı insanların hayatları üzerinden verilen çarpıcı örneklerle merak duygusunun insan hayatını nasıl dönüştürebileceğinin görüyoruz.
Desen 2: Kaşiflik ve Maceracılık
Olağanüstü başarılı insanların hayatının lineer bir çizgi halinde değil, yani belli bir kariyer planı halinde akmadığını, biraz dağınık ve ilk başta birbiriyle pek de alakalı olmayan duraklardan geçen yolculuklar şeklinde geliştiklerini görüyoruz.
Steve Jobs, David Ogilvy, Michelangelo'nun hayatından verilen örnekler bunu fazlasıyla kanıtlıyor.
Desen 3: Tutkularından Asla Vazgeçmemek
Haddini aşmak isteyenleri keskin virajlar, ölümcül uçurumlar ve sert hava koşulları ile dolu tehlikeli yolculuklar bekliyor.
Çünkü haddini aşmak isteyenler başkalarının izlediği yolların dışına çıkarak, yepyeni şeyler keşfetmeyi denemeye cesaret edenler aynı zamanda.
Ve yeni şeyler keşfetmeye çalışmak, haritasız diyarlarda yolculuk gerektiriyor.
Kitaptaki Sylvester Stallone ve Nuri Bilge Ceylan örnekleriyle güç bulacaksınız.
Ayrıca Bakınız; Kitap Özeti: Outliers Çizginin Dışındakiler
Desen 4: Mükemmeliyetçilik ve Çalışkanlık
Bu bölümde ortalama bir insan olmayı reddeden ve hiçbir zaman normal olanı yapmayan Kobe Bryant ve ''ben efsane olacağım!'' diyerek müzik yolculuğuna çıkan Freddie Mercury üzerinden mükemmeliyetçiliğin başarı yolundaki önemi anlatılıyor.
Desen 5: Gelecekte Yaşamak
Haddini aşanlar gelecekle ilgili güçlü, pozitif, iddialı ve heyecan verici bir vizyona sahipler.
Tıpkı Elon Musk gibi. Musk, devasa vizyonu sayesinde bir yandan Tesla'yı dünyanın en değerli otomobil şirketine dönüştürürken bir yandan da SpaceX'i dünyanın en büyük özel uzay şirketi haline getirdi.
Ya da tıpkı yiyecek yemek, kalacak yer bulamazken kendine 10 milyon dolarlık çek yazan Jim Carrey gibi…
Desen 6: Orijinallik
Haddini aşanlar orijinallikleriyle diğer insanlardan sıyrılırlar.
Onlar özgün bir hayat tarzına sahiptirler. Giyiminden hobilerine, değer yargılarından düşüncelerine, iş yapma şekillerinden kendilerini geliştirme yöntemlerine kadar her alanda toplumun genelinden ayrılırlar.
Desen 7: Değer Katmak
Haddini aşanların temel hedefleri mutluluk değil. Hatta pek çoğunun sıradan insanları son derece mutsuz edecek yaşam tarzları var.
Onların esas arayışı ''anlam'' ve ''değer katmak''
Kısım 2: Haddini Aşanların 12 Yaşam Prensibi
Bu prensiplere haddini aşmak isteyenlerin uyduğu ortak anayasa maddeleri olarak bakabiliriz.
Bu prensipleri kendi yaşam anayasamız haline getirmek, bir sonraki kısımda anlatılacak dönüşüm yolculuğumuzu kolaylaştıracak ve hızlandıracaktır.
Prensip 1: Öz İmaj Yönetimi
Hayatımızla ilgili değiştirmek istediğimiz şeyler varsa, ama nereden başlayacağımızı bilmiyorsak, benimsememiz gereken ilk prensip güçlü bir öz imaj geliştirmek ve onu sürekli olarak beslemek olmalı.
Kişiliğimizle, yaşamımızın bütünlüğüyle ve hayatın her bir alanıyla ilgili olan inançlar sistemimizi gözden geçirmeli ve kendimizi olumsuz inançlardan kurtarmalıyız. O zaman yol almaya başlayacağız.
Prensip 2: Başarının Kişiye Özel Tanımı
Çoğumuz ''başarının tanımı''nı, başarılı olduğumuzda neye benzeyeceğimizi ve nasıl bir hayata sahip olacağımızı başkalarından öğreniyor, kendi hayatımıza doğrudan kopyalıyoruz.
Bunun iki riski var.
Birincisi: Başarısızlık
İkincisi: Başarılı bir mutsuzluk
Kendi başarı kriterlerimizi kendimiz tanımlar, başarılı bir hayat vizyonunu kendi arzularımıza göre çizersek, hem başarılı olma ihtimalimiz artacak hem de başarıya doğru yolculuğumuz daha keyifli hale gelecek.
Prensip 3: Uzlaşmamak
Haddini aşmak, dünyayı farklı gözlerle görebilmeyi, asiliği, kurallara karşı çıkmayı, statükoyu takmamayı, gerektiğinde sorun çıkarmayı ve belki biraz da deliliği gerektiriyor.
Çünkü haddimizi aşmak istediğimiz her alanda bazı uzlaşmazlıklarla boğuşmamız kaçınılmaz.
Prensip 4: Kararlılık
Çoğu büyük başarı uzun vadede gelir.
Bu yüzden sadece uzlaşmak yetmez, çok uzun sürecek ve zorlu bir yolculukta kararlılığımızı sürdürmemiz gerekir.
Kararlılığın ana unsurları ise şunlar:
1- Daha iyi bir gelecek vizyonu
2- Disiplin
3- Hırs
Prensip 5: Zihinsel Esneklik
Hayatın bize her zaman gül bahçesi vaat etmediği gerçeğiyle yüzleşip, başımıza gelen olaylar karşısındaki tavrımız ne kadar esnek olduğumuzun önemli bir göstergesi.
Zihinsel esneklik kasımız güçlüyse, zorlukları kabul eder, belki arada umutsuzluğa kapılırız ama eninde sonunda yolumuza devam ederiz. Yeniden eski hayatımıza dönmeyi ve ''denedim, kısmet değilmiş'' demeyi kabul etmeyiz.
Geçmişte birçok zorlu parkurdan geçip bugün başarılarıyla bize ilham veren insanların her biri zamanında üzüntüyü, kayıpları, başarısızlık acısını, açlığı ve fakirliği dibine kadar yaşamışlar.
Sadece yaşadıklarından kazandıkları deneyim ve öğrenmişliklerle güçlenip, kendilerine yeni yetkinlikler ekleyerek yollarına devam etmeyi seçmişler.
Prensip 6: Uzun Vadeli Düşünme
İyi ilişkiler kurmaktan başarılı girişimleri ortaya çıkarmaya, fit bir vücut geliştirmekten başarılı yatırımlar yapmaya kadar her anlamlı hedef, uzun vadeli düşünmeyi ve davranmayı bilenlerin başarı hanesine yazılıyor.
Uzun vadeli düşünme kasımızı geliştirmek için ayda bir kez aşağıdaki alanlarda bugünden 5 yıl sonra ne durumda olacağımızı sorgulayabiliriz:
Fiziksel: Vücudum ne kadar sağlıklı? Kilolu muyum? Yaşıma makul derecede uygun muyum? Bu alanda ne başardım?
Entelektüel: Hangi yeni fikirlerde ustalaştım? Hangi yeni becerileri öğrendim? Bu alanda ne başardım?
Evlilik: Eşim ile ilişkim nasıl? İlişkimizin ihtiyaçlarının farkında mıyım? Bu alanda ne başardım?
Ebeveyn: Her bir çocuğumla ilişkim nasıl? Babalık şapkamı hakkıyla takabiliyor muyum? Bu alanda neler başardım?
Sosyal: Ne tür sosyal ilişkilerim var? Şu anki arkadaşlarımla ilişkilerim daha da güçlendi mi? Bu alanda neler başardım?
Profesyonel: Kariyerimde ne yaptım? Başarıyla emekli oldum mu? Yeni girişimim ne kadar büyüdü?
Parasal: Mali açıdan güvende miyim? Yatırımlarından nasıl sonuçlar aldım? Bu alanda ne başardım?
Prensip 7: Harekette Bereket Var
Yeni bir fikrimiz varsa hemen harekete geçmeliyiz. Bu aşamada bir planlamam yapmaya, bir sonuç hedeflemeye, bir fayda ummaya gerek yok. Canımızın istemesi harekete geçmek için yeterli bir sebep.
Mevlana'nın dediği gibi: ''Yolu yürümeye başladığınızda, yol size gözükür.''
Prensip 8: Gerçekçi İyimserlik
Gelecek hakkında iyimser olmak, onlar uğruna harekete geçmeye ve mücadele etmeye değer bir vizyon sağlıyor.
Hayal ettikleri parlak geleceğin cazibesi; enerji ve azim güdülerini yükseltiyor, başka insanlarla kurdukları ilişkilere özen göstermelerini sağlıyor ve kendilerini geliştirme motivasyonlarını arttırıyor.
Buradaki iyimserliği Pollyannacılık ile karıştırmamak gerek.
Haddini aşanlar gelecekle ilgili iyimser olmalarının yanında, gerçekçiler de. Geleceğin nasıl şekilleneceğine çok kafa yoruyor ve bununla ilgili çok fazla araştırma yapıyorlar.
Bilimsel gelişmeleri, teknolojik atılımları, sosyal eğilimleri ve iş hayatındaki değişimleri yakından takip ediyor, gelecek hakkında güçlü tezler geliştiriyorlar.
Yani onlar geleceği sadece hayal etmiyorlar, geleceğin neye benzeyeceğini oldukça gerçekçi bir şekilde biliyor ve kendilerini ona hazırlıyorlar.
Prensip 9: Değişime Açıklık
Dünya öyle hızlı değişiyor ve evrimleşiyor ki, eğer bu değişimi iyi okuyamaz ve ona ayak uyduramazsak, bugün doğruluğundan emin olduğumuz fikir ve görüşlerimiz yarın anlamsız hale gelebilir.
Bu nedenle değişime açıklık ve ona direnmek yerine onunla uyum içinde hareket etmek çok daha akıllıca.
Tıpkı Darwin'in söylediği gibi: ''Ne en güçlü olan tür hayatta kalır, ne de en zeki olan. Değişime en çok adapte olabilendir hayatta kalan.''
Prensip 10: Büyüme Odaklı Zihniyet
Haddini aşanlar, doğal yeteneklerinin olduğu alanları keşfedip, bu alandaki beceri ve bilgilerini üstün kılmak için kendilerini bilinçli bir şekilde geliştiriyorlar.
Çünkü bu insanlar doğru şekilde çalışır, yeterli zamanı ayırır, gerekli emeği verir ve uzun vadeli düşünürlerse yetenekli oldukları alanlarda olağanüstü bilgi ve beceri seviyelerine kavuşabileceklerini ve bu sayede olağanüstü işler yapabileceklerini biliyorlar.
Kısacası, insanın gelişim kapasitesinin sonsuzluğuna yürekten inanıyorlar.
Prensip 11: Derin Odaklanma
Bir türlü başarılı olmamaktan yakınan insanlara baktığımızda ortak özelliklerinin tek bir şeye odaklanmak yerine her işe girişmek, bir şeylerden çabuk sıkılmak, azmetmemek olduğunu görürüz.
Ancak olağanüstü başarılara ulaşma hedefi; tek bir işe odaklanmayı ve o işe tüm enerjimizi, kaynaklarımızı, hayatımızı vermemizi gerektiriyor. Bu sayede o mesleğin, kariyerin ya da zanaatin zirvesine yerleşebiliriz ancak.
Prensip 12: Alışkanlıkların Gücünden Yararlanma
Belirli rutinlere sahip olmanın ve bunları asla bozmadan uygulamanın olağanüstü başarıların elde edilmesinde büyük rolü var. Araştırmalar gösteriyor ki iyi tasarlanmış ve düzenli uygulanan rutinlerin zihinsel gücü ve verimi arttırmada önemli rolleri var.
Kitapta bahsedilen, Karl Marks, George Orwell, Freud, Einstein, Tesla gibi tarihteki büyük eserlerin yaratıcılarının günlük rutinlerini okuduğumuzda, başarı için rutinlerin olmazsa olmaz olduğunu bir kez daha anlıyoruz.
Kısım 3: DÖNÜŞÜM YOL HARİTASI
Bu kısım, şu ana kadar anlatılan yaşam desenlerini ve prensiplerini kendi hayatımıza, arzu ve ihtiyaçlarımıza uyarlamamız için atmamız gereken adımları özetliyor.
Adım 1: Gelecekteki Senin Güçlü Bir Vizyonunu Kur
Zihnimizdeki kendimizle ilgili gelecek resmimiz ne kadar netse, onları gerçekleştirme ihtimalimiz de o kadar yüksek olacaktır.
O yüzden detaylı ve güçlü bir kişisel vizyon sahibi olmalıyız.
Gelecekte olacağımız kişiye gerçekten inanırsak, günlük davranışlarımız da buna göre şekilleniyor. Haliyle bu da karakter ve kimliğimizi etkilemeye başlıyor.
Adım 2: Geçmişi Algılayış Biçimini Değiştir
Geçmişi nasıl algıladığımız, bugünkü ruh halimize ve bugün içinde bulunduğumuz duruma başlı olarak değişiyor.
Yani aslında geçmişi biz yeniden kurguluyor, tasarlıyor ve bugün yaşadıklarımızla onu değerlendiriyoruz.
Bu durumda geçmiş değişebilir.
Geçmişin zihnimizdeki algısını değiştirebilmemiz için en etkili yöntemlerden biri çerçeveleme teknikleri. Bu yöntemler kitapta detaylı bir şekilde anlatılıyor.
Adım 3: Yeni Kimliğini Üzerine Giy
Şimdiden ileride olmak istediğimiz insan gibi davranmaya başlamamız, ileride olmak istediğimiz noktayı şimdiden görmemiz gerekiyor.
O kimliği giymezsek, karşımıza çıkan her zorlukta kendimizden yeniden şüphe duymaya başlarız ve pes etmemiz çok kolay olur.
Biliçaltımız pek laftan sözden anlamaz, sadece yaptıklarımıza bakar.
Adım 4: Zamanını İyi Yönet
Dünyadaki zamanımızı kısıtlı. Bu yüzden hızlı yol almanın yöntemlerini bulmamız gerekiyor.
İşte dönüşümü hızlandıracak araçlar:
1- Alternatif düşüncelerden kurtulmak, sadece büyük vizyona odaklanmak.
2- Esas olana odaklanmak için hayatımızdaki fazlalıkları atmak.
3- Büyük düşünmek, kendi gücümüzü azımsamamak.
4- Parayı sevmek. Bize özgürlük getireceği için sevmek.
5- Doğru yatırımlar yapmak, temel parasal kavramları öğrenmek.
6- Çevremizi düzenlemek. Başarılı insanlarla bir arada olmaya çalışmak.
Bonus: Momentum
Muazzam büyüklükte ve ağırlıktaki füzelerin, yerçekimine karşı verdikleri amansız mücadeleyle, uzayın derinliklerinen doğru olan yolculuklarına attıkları o ilk adım her zaman heyecan vericidir.
Mesela 30 Mayıs 2020'de uzaya fırlatılan SpaceX'in Falcon 9 isimli gemisinin ağırlığı tam 549.000 kilogramdı. Bu kütleyi uzaydaki yörüngesine fırlatmak için hem muazzam motorlara hem de dev bir enerji patlaması sağlayacak özel bir yakıt türüne ihtiyaç duyulmuştu.
Kişisel dönüşümü başlatmak da bununla aynı.
İlk adımlarda çok zorlanırız ve normal zamanlardan çok daha fazla enerji harcamak zorunda kalırız. Çünkü fizikteki momentum teriminin açıkladığı gibi hareketsiz bir ismi harekete geçirmek ancak onu büyük bir güçle itmekle, yani büyük bir enerji tüketimi ile mümkün olur.
Biz de kişisel dönüşüm yolculuğuna büyük bir güçle başlarsak ve dönüşüm için gerekli hızı bir kez kazanırsak, artık dönüşümümüzü sürdürmek için gerekli enerji ihtiyacımız gittikçe azalacaktır.
O yüzden ilk adımlarımızda işimize büyük bir hevesle sarılmalı; enerjimizin tamamının onları yerçekimi gücünden kurtarmak için tüketmeliyiz. Bütün gücümüzle onlara odaklanmalıyız.
Birkaç Küçük Ekleme
- Eğer henüz Haddini Aş Bülten üyesi değilseniz ve benzer içeriklerden ilham almak isterseniz; buradan bülten ailemize katılıp, aynı zamanda ücretsiz E Rehberlerimizi indirebilirsiniz.
- Eğer;
İş yaşamınızda sıkışmış ve mutsuz hissediyorsanız;
Kendi işinizi kurma hayaliniz varsa;
Kariyerinizdeki bir sonraki adım konusunda netliğe ihtiyacınız varsa;
Ne iş yaparsanız daha başarılı ve mutlu hissedeceğinizi henüz bulamadıysanız;
Mentor olarak da yolculuğunuza eşlik etmeye hazırız.