Stephen R. Covey'in 1989 yılında yazdığı ve çok uzun süre best-seller listelerinde kalan, muhteşem tespitlerle dolu olan ''Etkili İnsanların 7 Alışkanlığı'' kitabı, daha verimli, daha kaliteli, daha mutlu bir hayat yaşamak isteyenlerin kesinlikle okuması gereken bir kitap.
Bu yazımda Covey'in kitapta anlattığı 7 alışkanlığı önemli hatlarına değinerek anlatmaya çalıştım.
İşte o alışkanlıklar...
1. Proaktif Ol
Etkili bir insanın ilk ve en temel alışkanlığının proaktif olmak olduğunu söylüyor Covey.
Proaktif olmak, hayatımızın sorumluluğunun tamamen bizde olduğunun farkında olmak ve onu sahiplenmek anlamına geliyor.
Böylece davranışlarımızı dış etkenlere bağlamaz, değerlerimize dayalı bilinçli bir seçimin parçası olarak sahiplenebiliriz.
Reaktif insanlar duygular tarafından, proaktif insanlar değerler tarafından yönlendirilir.
Proaktif bireyler çabalarını değiştirebilecekleri şeylere odaklarken, reaktif insanlar çabalarını hayatlarının kontrol edemedikleri alanlarına odaklarlar ve mağduriyetleri için dış etkenleri suçlayarak negatif enerji biriktirirler. Bu da diğer insanlara onları sürekli olarak kontrol etme fırsatı verir.
Proaktif kişiler kendilerine ve başkalarına verdikleri sözlere bağlı kalırlar. Kendilerine verdikleri en önemli söz ise; kendini geliştirmektir.
Küçük hedefler belirleyerek ve onlara bağlı kalarak, kademeli olarak kendilerini geliştirir ve yaşamları için sorumluluk alırlar.
Covey, kitapta bir dizi küçük taahhütte bulunduğumuz ve bunlara bağlı kaldığımız 30 günlük bir proaktivite egzersizi yapmamızı ve bunun benlik duygumuzu nasıl geliştirdiğini gözlemlememizi öneriyor.
İstediğimiz hayatı tasarlamanın yolunun proaktif düşünmekten geçtiğinden daha önce de bahsetmiştik.
Bu özet ücretsiz üyelerimiz içindir. Uluslararası ses getirmiş tüm kitap özetlerimize ulaşmak isterseniz, sizi Kitap Ekspresi'ne davet ediyoruz.
Kitap Ekspresi'nde özetlerimiz artık sesli olarak da sizlerle buluşuyor. Kitap Ekspresi'ne üye olun, hem her hafta bir bestseller kitabın özet ve ana fikirlerine ulaşın, hem dilerseniz özeti okumak yerine dinleyin. Önceki tüm ücretli özetlere de anında ulaşabilirsiniz. Hadi tam burada bekliyoruz!
2. Sonunu Düşünerek Başla
Hayatımızın her günü, bir bütün olarak yaşamamız için sahip olduğumuz vizyona katkıda bulunmalıdır.
Bizim için neyin önemli olduğunu bilmek, hayatımızı en önemli şeye hizmet ederek yaşayabileceğimiz anlamına gelir.
İkinci alışkanlık, bizi en önemli şeylerden uzaklaştıran eski senaryoları belirlemeyi ve en derin değerlerimizle uyumlu yenilerini yazmayı içeriyor.
Bu, zorluklarla karşılaştığımızda, değerlerimiz net olduğu için, bunlarla proaktif ve dürüst bir şekilde yüzleşebileceğimiz anlamına geliyor.
Bu alışkanlığı daha iyi anlamak için Covey bizi cenazemizi hayal etmeye davet ediyor;
Sevdiklerimiz bizi nasıl hatırlasın isteriz?
Neleri başarmış olduğumuzdan bahsetmelerini isterdik?
Onların hayatlarında ne gibi bir fark yaratmak isterdik?
Bu düşünce deneyine katılmak, bazı temel değerlerimizi belirlememize de yardımcı olacak.
Aslında bu sorulara cevap vermek, kişisel bir misyon beyanı oluşturmamıza da yardımcı olur ve Covey'e göre sonunu düşünerek başlamanın en etkili çıktısı da bu.
Kişisel misyonlarımızı belirlemek için kendimize sorabileceğimiz sorular:
- Ne olmak istiyoruz? (karakter)
- Ne yapmak istiyoruz? (katkılar ve başarılar)
3. Önemli İşlere Öncelik Ver
Bu bölüme başlarken için Covey bizden aşağıdaki soruları yanıtlamamızı istiyor:
Düzenli olarak yapabileceğiniz, şu anda yapmadığınız, kişisel yaşamınızı iyileştirecek bir şey var mı?
Benzer şekilde, iş veya profesyonel yaşamınızı geliştirmek için ne yapabilirsiniz?
Bu sorular; kendi hayatımızdan sorumlu olduğumuzu fark etmemizi teşvik ediyor.
Kendimize yukarıdaki soruları sorarak, şu anda hayatımızı önemli ölçüde değiştirme gücüne sahip olduğumuzun farkına varabiliriz.
Hepimizin bağımsız iradeye sahip olduğumuzu fark etmemiz gerekir.
Bağımsız bir iradeye sahip olmak, karar verme ve bunlara göre hareket etme yeteneğine sahip olduğumuz anlamına gelir.
Bağımsız irademizi ne sıklıkta kullandığımız, dürüstlüğümüze bağlıdır. Dürüstlüğümüz, kendimize ne kadar değer verdiğimiz ve taahhütlerimizi ne kadar iyi tuttuğumuzla eş anlamlıdır.
Bu alışkanlık, kendimize verdiğimiz sözlere öncelik vermek ve en önemli şeyleri ilk sıraya koymakla ilgilidir. Bu, değerlerimize uymayan şeylere "hayır deme" yeteneğimizi geliştirmek anlamına gelir.
Covey'e göre zamanımızı etkili bir şekilde yönetmek için, eylemlerimiz değerlerimize bağlı kalmalıdır.
Ve odak noktamız zamanımızı en üst düzeye çıkarmak değil, davranışlarımızın sonuçlarını geliştirmeye yönelik olmalıdır.
Zamanınızı önceliklerinize ve değerlerinize göre yönetmekle ilgili blog yazımıza bakmanızı tavsiye ederim.
Ayrıca Bakınız; Kitap Özeti: Atomik Alışkanlıklar
4. Kazan/Kazan Diye Düşün
Covey, insan etkileşiminin altı paradigması olduğunu açıklıyor:
1. Kazan-Kazan: Her iki kişi de kazanır. Anlaşmalar veya çözümler karşılıklı yarar sağlar ve her iki taraf için de tatmin edicidir.
2. Kazan-Kaybet: "Ben kazanırsam sen kaybedersin." Kazan-Kaybet insanları, kendi yollarını elde etmek için konum, güç, kimlik bilgileri ve kişilik kullanmaya eğilimlidir.
3. Kaybet-Kazan: "Ben kaybederim, sen kazanırsın." Kaybet-Kazan insanları memnun etmek ve yatıştırmak için hızlıdır ve popülerlik veya kabulden güç ararlar.
4. Kaybet-Kaybet: Her iki kişi de kaybeder. İki Kazan-Kaybet insanı bir araya geldiğinde, yani iki, kararlı, inatçı, egoya yatırım yapan birey etkileşime girdiğinde, sonuç Kaybet-Kaybet olacaktır.
5. Kazanma: Kazanma zihniyetine sahip insanlar mutlaka bir başkasının kaybetmesini istemezler - bu önemsizdir. Önemli olan istediklerini elde etmeleridir.
6. Kazan-Kazan veya Anlaşma Yok: Karşılıklı yarar sağlayan bir anlaşmaya varamazsanız, anlaşma yoktur.
En iyi seçenek Kazan-Kazan durumları yaratmaktır. Kazan-Kaybet veya Kaybet-Kazan ile, bir kişi o an için istediğini elde ediyor gibi görünüyor, ancak sonuçlar bu iki kişi arasındaki ilişkiyi ileriye dönük olumsuz etkiler.
İlgili herkes için karşılıklı bir fayda arayan bir zihin çerçevesi yaratmak gerekir. Bu, tüm anlaşmaların veya çözümlerin karşılıklı olarak faydalı olduğu ve tüm tarafların sonuçtan memnun olduğu anlamına gelir.
Bu zihniyeti somutlaştırmak için, hayat bir rekabet değil, bir işbirliği olarak görülmelidir.
Sonuç olarak, bir kazan/kazan sonucundan daha azı, içinde faaliyet gösterilecek en verimli durum olan karşılıklı bağımlılık arayışına aykırıdır.
Bu nedenle, kazan/kazan zihniyetini benimsemek için kişilerarası liderlik alışkanlığını geliştirmeliyiz. Bu, başkalarıyla etkileşime girerken aşağıdaki özelliklerin her birini kullanmayı içerir:
Öz farkındalık
Hayal gücü
Vicdan
Bağımsız irade
Etkili bir kazan/kazan lideri olmak için Covey, ayrıca şu beş bağımsız boyutu benimsememiz gerektiğini savunuyor:
Karakter: Bu, kazan/kazan zihniyetinin oluşturulduğu temeldir ve dürüstlük, olgunluk ve “bolluk zihniyeti” ile hareket etmek anlamına gelir (yani, herkes için her şeyden bol miktarda vardır, bir kişinin başarısı bizim başarımızı tehdit etmez)
İlişkiler: Kazan/kazan anlaşmalarına ulaşmak için güven esastır. Yüksek düzeyde bir güveni sürdürmek için ilişkilerimizi beslemeliyiz.
Anlaşmalar: Bu, ilgili tarafların istenen sonuçlar, yönergeler, kaynaklar, hesap verebilirlik ve sonuçlar üzerinde anlaşmaları gerektiği anlamına gelir.
Kazan/Kazan performans anlaşmaları ve destekleyici sistemler: Kazan/kazan zihniyetini destekleyebilen bir sistem içinde performansı ölçmek için standartlaştırılmış, üzerinde anlaşmaya varılmış bir dizi istenen sonuç yaratmak.
Süreçler: Tüm süreçler kazan/kazan çözümlerinin ortaya çıkmasına izin vermelidir.
5. Önce Anlamayı Sonra Anlaşılmayı İste
Covey, kişilerarası ilişkilerimizi geliştirmek istiyorsak, anlaşılmaya çalışmadan önce durumu anlamaya çalışmamız gerektiğini savunuyor.
Açık bir şekilde iletişim kurma yeteneği, edinebileceğimiz en önemli beceri olduğu için çok önemlidir.
Okumayı, yazmayı ve konuşmayı öğrenmek için yıllarınızı harcarken, Covey dinleme becerisine çok az odaklanıldığını belirtiyor.
İlkelerimiz sağlamsa, doğal olarak insanları manipüle edilmiş hissettirmeden dinleriz. Sonuç olarak, nasıl bir insan olduğumuzu karakterimiz aracılığıyla iletiriz. Bu sayede insanlar içgüdüsel olarak bize güvenir ve bize kendilerini açarlar.
Çoğu insan cevap verme niyetiyle dinlerken, yetkin bir dinleyici anlama niyetiyle dinler. Bu empatik dinleme becerisi olarak bilinir.
Empatik bir dinleyici, konuşan kişinin referans çerçevesine girebilir. Bunu yaparak, dünyayı oldukları gibi görürler ve hissettikleri gibi hissederler. Empatik dinleme, bu nedenle, gerçekliğin daha net bir resmini elde etmemizi sağlar.
İnsanları anlamak amacıyla onları dinlemeye başladığınızda, size ne kadar çabuk açılacaklarına şaşıracaksınız.
Durumu anladığımızı düşündüğümüzde, bir sonraki adım kendimizi anlamaktır, ki bu da cesaret gerektirir.
Empatik dinlemeden öğrendiklerimizi kullanarak, fikirlerimizi dinleyicinin paradigmalarına ve endişelerine uygun olarak iletebiliriz. Bu da hedef kitlemizle aynı dilde konuşacağımız için fikirlerimizin güvenilirliğini artırır.
6. Sinerji Yarat
Başka birinin bakış açısındaki farklılıkları anlayarak ve bunlara değer vererek, açıklık ve yaratıcılık yoluyla yeni olasılıkları ortaya çıkarmamızı sağlayan sinerji yaratma fırsatına sahibiz.
Diğer tüm alışkanlıkların birleşimi bizi bu alışkanlığına hazırlar.
Örneğin, birbirine yakın iki bitki dikerseniz, kökleri birbirine karışacak ve toprağın kalitesini artıracak, böylece her iki bitki de kendi başlarına olduğundan daha hızlı büyüyecek.
Sinerji, yeni alternatifler yaratmamıza ve yeni olasılıklar açmamıza olanak tanır. Bir grup olarak eski senaryoları atıp yenilerini yazmak için toplu olarak hareket etme gücü çok değerlidir.
"Şüphesiz, ana kampın konfor bölgesinden ayrılmalı ve tamamen yeni ve bilinmeyen bir vahşi doğayla yüzleşmelisiniz." —Stephen Covey
Sinerjinin gerçek özü, insanlar arasındaki zihinsel, duygusal ve psikolojik farklılıklara değer vermektir.
Sinerji şunları yapmamızı sağlar:
- Bakış açımızı genişletmenin bir yolu olarak diğer insanlardaki farklılıklara değer vermek.
- Negatif enerjiden kaçmak ve başkalarında iyiliği aramak.
- Birbirine bağlı durumlarda açık olmak için cesaret göstermek ve diğerlerini açık olmaya teşvik etmek.
- Üçüncü bir alternatif arayarak yaratıcılığı harekete geçirmek ve herkes için daha iyi olacak bir çözüm bulmak.
7. Baltayı Bile
Yedinci alışkanlık, yenilenmenin dört boyutuyla kendimizi geliştirmekle ilgilidir:
Fiziksel: Egzersiz, beslenme ve stres yönetimi. Bu, fiziksel bedenimize özen göstermek, doğru beslenmek, yeterince uyumak ve düzenli egzersiz yapmak anlamına gelir.
Sosyal/duygusal: Hizmet, empati, sinerji ve içsel güvenlik. Bu bize bir güvenlik ve anlam duygusu sağlar.
Manevi: Değer açıklama ve bağlılık, çalışma ve meditasyon. Hayatımızın bu alanına odaklanarak, merkezimize ve içsel değer sistemimize yaklaşırız.
Zihinsel: Okuma, görselleştirme, planlama ve yazma. Kendimizi sürekli eğitmek, zihnimizi genişletmek demektir. Bu, etkililik için gereklidir.
“Baltayı bilemek”, bu motivasyonların dördünü de düzenli ve tutarlı bir şekilde ifade etmek ve uygulamak demektir. Ve bu, kendimize yapabileceğimiz en önemli yatırımdır.
Bir alana aşırı düşkünlük diğerini ihmal etmek anlamına geldiğinden, her alana dengeli bir şekilde eğilmek esastır.
Bununla birlikte, baltamızı bir boyutta keskinleştirmenin olumlu bir etkisi, birbirleriyle ilişkili olmaları nedeniyle, bir diğerinde zincirleme olumlu bir etkiye sahip olmasıdır.
Örneğin, fiziksel sağlığımıza odaklanarak, fark etmeden zihinsel sağlığımızı da iyileştiririz. Bu da, giderek daha fazla kendimizin farkında olmamıza yardımcı olan yukarı doğru bir büyüme ve değişim sarmalı yaratır.
Kitaptan Önemli Alıntılar
''Okumayan kişi, okumayı bilmeyenden daha iyi durumda değildir.''
''Unutmayın ki, öğrenmek ve yapmamak, aslında öğrenmemektir. Bilmek ve yapmamak, aslında bilmemektir.''
''En güzel iletişimi karakter sağlar. Emerson’un bir zamanlar söylediği gibi, “Ne olduğun kulağımda öylesine çınlıyor ki, ne dediğini duyamıyorum.''
''Aslında en çetin deneyimlerimiz, karakterimizi biçimlendiren ve iç gücümüzü, gelecekte zor koşullarla başa çıkma ve başkalarına da bunu yapmaları için ilham verme özgürlüğümüzü geliştiren potalara dönüşür.''
''Durumu değiştirmek istiyorsak, önce kendimizi değiştirmemiz gerektiğini kavramaya başladık. Kendimizi etkili bir biçimde değiştirmek için de, önce algılarımızı değiştirmemiz gerekiyordu.''
***
Diğer Kitap Özetlerimizi Merak Ederseniz:
Birkaç Küçük Ekleme:
📌 Eğer henüz Haddini Aş E Bülten üyesi değilseniz ve benzer içeriklerden ilham almak isterseniz; buradan bülten ailemize katılıp (ücretsiz) aynı zamanda sürpriz hediyelerimizin keyfini çıkarabilirsiniz.
📌 Eğer;
- İş yaşamınızda sıkışmış ve mutsuz hissediyorsanız;
- Kariyerinizdeki bir sonraki adım konusunda netliğe ihtiyacınız varsa;
- Ne iş yaparsanız daha başarılı ve mutlu hissedeceğinizi henüz bulamadıysanız;
Mentor olarak da yolculuğunuza eşlik etmeye hazırız.